10 lat „Unfair Competition & Compliance Law Portal” (2014-2024) – co zmieniło się w prawie zwalczania nieuczciwej konkurencji?

Portal Prawa Konkurencji „Unfair Competition & Compliance Law Portal” działa już od 10 lat. Projekt, którego celem od początku było upowszechnianie wiedzy na temat zapobiegania i zwalczania nieuczciwej konkurencji oraz powiązanych kwestii, został zainicjowany w październiku 2014 r. „UCLP” jest czasopismem wpisanym do Rejestru Dzienników i Czasopism prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie pod numerem ISSN 2543 5663.

W Portalu Prawa Konkurencji publikowane są aktualności oraz przykłady z orzecznictwa z dziedziny prawa nieuczciwej konkurencji oraz dziedzin pokrewnych.

Przez okres 10 lat działalności „UCLP” byliśmy świadkami rozwoju prawa nieuczciwej konkurencji w Polsce oraz wielu zmian legislacyjnych dotyczących zarówno prawa materialnego, jak i postępowania w sprawach z zakresu nieuczciwej konkurencji.

Poniżej podsumowujemy najistotniejsze zmiany w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz w Kodeksie postępowania cywilnego, jakie zostały dokonane w ostatnich 10 latach.

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa

4 września 2018 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji dotycząca ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa. Implementowała ona do polskiego porządku prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem.

Według nowej definicji tajemnica przedsiębiorstwa obejmuje informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.

Nieuczciwym działaniem jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Ustawa określa szczegółowo, na czym polega każda z czynności stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji, a także wskazuje sytuacje, w których działanie takie nie jest kwalifikowane jako naruszenie prawa (np. reverse engineering, ochrona interesu chronionego prawem).

Rozszerzony został katalog roszczeń cywilnoprawnych przysługujących poszkodowanemu przedsiębiorcy. Może on domagać się podania wyroku do publicznej wiadomości, a także naprawienia szkody przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez niego zgody na korzystanie z informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Z kolei sprawca czynu nieuczciwej konkurencji przy zaistnieniu okoliczności łagodzących jego winę może wystąpić o zasądzenie od niego określonego wynagrodzenia zamiast zakazania mu dalszego wykorzystywania informacji stanowiących cudzą tajemnicę przedsiębiorstwa.

O zmianach przepisów w zakresie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa informowaliśmy w Portalu UCLP:

Nowe czyny nieuczciwej konkurencji

Naruszenia w związku z udostępnianiem informacji gospodarczej

Od 13 listopada 2017 r. obowiązuje art. 17f ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, którym dodano nowy czyn nieuczciwej konkurencji.

Jego wprowadzenie miało związek z ustaleniem reguł odpowiedzialności cywilnej wierzyciela i biura informacji gospodarczej za niezgodne z prawem przekazanie, brak aktualizacji lub niewykreślenie wpisu w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Uznano, że naruszenie reguł związanych z prawidłowym obiegiem informacji gospodarczych stanowi czyn nieuczciwej konkurencji określony w art. 17f.

Może go popełnić wierzyciel, który przekazuje dane do biura informacji gospodarczej z naruszeniem wspomnianej ustawy, a także który nie występuje o aktualizację lub usunięcie informacji mimo zaistnienia takiego obowiązku po jego stronie.

Nieuczciwe działanie może dotyczyć również samego biura informacji gospodarczej w sytuacji, gdy wbrew swojemu obowiązkowi nie usuwa lub nie dokonuje ono aktualizacji informacji gospodarczej.

Nowe regulacje mają za zadanie chronić dłużnika przed ujawnianiem informacji nieprawdziwych, nieaktualnych lub niekompletnych i związanymi z tym negatywnymi skutkami dla jego wiarygodności i renomy.

Przypominamy, że w III edycji konkursu na najlepszą pracę magisterską w 2020 r. Portal „UCLP” przyznał nagrodę właśnie za pracę poświęconą tematyce naruszenia zasad udostępniania informacji gospodarczej jako czynu nieuczciwej konkurencji:

https://uclp.com.pl/wreczenie-nagrody-konkurs-na-najlepsza-prace-magisterska/

Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty

1 stycznia 2020 r. weszła w życie zmiana w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadzająca w art. 17g nowy czyn nieuczciwej konkurencji.

Polega on na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi. Celem przepisu jest ochrona przed tzw. zatorami płatniczymi, które mogą być szczególnie dotkliwe dla małych i średnich przedsiębiorców oraz zakłócać konkurencję na rynku.

W art. 17g podano przykładowe działania, które mogą wypełniać znamiona tego czynu. Nie jest to jednak katalog wyczerpujący.

Wydłużanie terminów zapłaty powinno być uważane za nieuzasadnione zawsze wówczas, gdy jest to sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, gdyż takie są ogólne przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji określone w art. 3 ustawy. Nowy przepis precyzuje jednak, że z taką sytuacją mamy do czynienia w szczególności wówczas, gdy wydłużenie terminu dokonywane jest z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Ponadto może ono polegać na rażącym odstępstwie od dobrych praktyk handlowych, które narusza zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności; niedostosowaniu do harmonogramu dostawy towarów lub harmonogramu wykonania usług czy na nieuwzględnieniu właściwości towaru lub usługi, które są przedmiotem umowy.

Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty jest najczęściej efektem nadużywania przez kontrahenta swojej pozycji rynkowej i dlatego może wywierać znaczący wpływ na stosunki między konkurentami, stając się elementem rywalizacji na rynku. Nowa regulacja ma za zadanie wyeliminować patologie w tym zakresie, przyznając poszkodowanemu przedsiębiorcy roszczenia określone w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

O nowym przepisie informowaliśmy w Portalu UCLP:

https://uclp.com.pl/wydluzanie-terminow-platnosci-jako-czyn-nieuczciwej-konkurencji/

Naruszanie praktyk ograniczających konkurencję

Od 24 września 2021 r. obowiązuje art. 15c ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w którym zdefiniowano kolejny czyn nieuczciwej konkurencji.

Za czyn nieuczciwej konkurencji uznaje się naruszenie zakazu praktyk ograniczających konkurencję w rozumieniu art. 6 i art. 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2021 r. poz. 275), a także art. 101 i art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Ustawodawca zdecydował się na zdefiniowanie przesłanek czynu nieuczciwej konkurencji poprzez odesłanie do przepisów krajowego i unijnego prawa antymonopolowego. W ich świetle zakazane jest zawieranie porozumień ograniczających konkurencję, jak również nadużywanie pozycji dominującej.

Możliwość dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wzmacnia pozycję przedsiębiorcy poszkodowanego antykonkurencyjnymi działaniami. Podkreślić jednak należy, że w przypadku czynu z art. 15c wyłączone jest dochodzenia roszczenia odszkodowawczego na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdyż w tym zakresie obowiązują przepisy ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji.

https://uclp.com.pl/nowy-czyn-nieuczciwej-konkurencji-naruszenie-zakazu-praktyk-ograniczajacych-konkurencje/

Postępowanie sądowe w sprawach zwalczania nieuczciwej konkurencji

Istotne zmiany w zakresie dochodzenia roszczeń z zakresu prawa nieuczciwej konkurencji przyniosła nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego na podstawie ustawy z 13 lutego 2020 r.

Do Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono odrębny dział dotyczący spraw własności intelektualnej, do których zaliczono również sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Od 1 lipca 2020 r. w sprawach czynów nieuczciwej konkurencji właściwe rzeczowo są sądy okręgowe, w ramach których utworzone zostały wyspecjalizowane wydziały własności intelektualnej. W drodze rozporządzeń przekazano rozpoznawanie spraw własności intelektualnej pięciu sądom okręgowym (w Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Poznaniu i Warszawie) oraz dwóch sądom apelacyjnym (w Warszawie i w Poznaniu). W sprawach tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym wyłącznie właściwy jest Sąd Okręgowy w Warszawie.

W ramach postępowania cywilnego możliwe jest korzystanie z nowych instytucji przewidzianych tylko dla spraw własności intelektualnej. Należą do nich instytucja zabezpieczenia środków dowodowych przed wszczęciem postępowania lub w jego toku polegająca na zobowiązaniu pozwanego lub innego podmiotu do udostępnienia określonych dowodów w sytuacji, gdy w przeciwnym razie przytoczenie lub udowodnienie istotnych faktów byłoby niemożliwe lub poważnie utrudnione, jak również, gdy zachodzi ryzyko zniszczenia środka dowodowego lub opóźnienie w uzyskaniu środka dowodowego może uniemożliwić lub poważnie utrudnić osiągnięcie celu postępowania dowodowego, lub gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy. Powiązaną instytucją jest wniosek o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego przez pozwanego.

Uregulowano również zasady występowania z tzw. roszczeniem informacyjnym, którego celem jest wezwanie naruszającego lub innego podmiotu do udzielenia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług, jeżeli jest to niezbędne dla dochodzenia roszczenia.

O instytucji wezwania do udzielenia informacji pisaliśmy również w Portalu UCLP:

https://uclp.com.pl/zadanie-udzielenia-informacji-i-jego-przeslanki/