Zwiększenie ochrony praw konsumentów, czyli pora na wdrożenie dyrektywy „Omnibus”

Mimo że unijne prawo przyznaje konsumentom ochronę w stosunkach z podmiotami profesjonalnymi, to nie jest ono doskonałe i ciągle pozostaje przestrzeń do doskonalenia przepisów dotyczących praw konsumentów. Po zidentyfikowaniu przez Komisję Europejską wielu słabych punktów w tym obszarze, uchwalona została w 2018 r. tzw. dyrektywa „Omnibus” zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r., dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE oraz dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia przepisów UE dotyczących ochrony konsumenta.

Co istotne, spostrzeżenia Komisji nie dotyczyły wyłącznie braków w zakresie ochrony konsumentów, lecz również zwracały uwagę na nadmierne obciążenia małych i średnich przedsiębiorstw na przykład w odniesieniu do obowiązku przyjmowania zwrotów towarów nabytych w drodze sprzedaży internetowej użytych przez konsumenta i nienadających się przez to do ponownej sprzedaży. Uznano również, że niektóre obowiązki informacyjne przedsiębiorców wobec konsumentów są nadmierne i powinny zostać złagodzone.

Wśród problemów, których rozwiązaniu mają służyć zmiany w prawie, znalazły się kwestie związane z transparentnością umów zawieranych w ramach internetowych platform handlowych, a także brak jednolitych przepisów prawnych regulujących umowy dotyczące treści cyfrowych z przepisami dotyczącymi „bezpłatnych” usług cyfrowych (takich jak usługi przechowywania danych w chmurze i poczta internetowa.

Platformy handlowe będą musiały dostosować się do wymogów dotyczących jasnych zasad plasowania produktów czy usług, a także wprowadzić przejrzyste kryteria dotyczące publikowania opinii i rekomendacji klientów. Za nieuczciwą praktykę handlową uznawane jest bowiem wprowadzanie konsumentów w błąd poprzez twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali tego produktu lub go kupili, jeżeli nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu zapewnienia, aby pochodziły one od takich konsumentów.

Z uwagi na to, że dyrektywa jest aktem prawa, który nie jest stosowany bezpośrednio, lecz wymaga transpozycji do krajowych porządków prawnych, państwa członkowskie UE zostały zobowiązane do przyjęcia przepisów niezbędnych do implementacji dyrektywy „Omnibus” do 28 listopada 2021 r.

Regulacje mają natomiast wejść w życie od 28 maja 2022 r., co wiązać się będzie z szeregiem istotnych zmian dla wielu przedsiębiorców, w tym dla branży e-commerce. Zmiany polskiego prawa w znacznym stopniu znajdują się na etapie projektowania, a ich ostateczny kształt nie jest jeszcze przesądzony.