Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w związku z COVID-19 w UE

Problematyka nieuczciwych praktyk w okresie pandemii znalazła się w kręgu zainteresowań Komisji Europejskiej, która wraz z siecią organów ochrony konsumentów państw członkowskich podjęła szereg działań w celu zidentyfikowania stosowanych w krajach UE praktyk i wydała wskazówki dla konsumentów.

Z opublikowanego przez Komisję Europejską wspólnego stanowiska wynika, że do najczęściej stosowanych nieuczciwych praktyk należy wskazywanie, że dany produkt zapobiega zarażeniu koronawirusem, leczy z COVID-19 czy też dzięki wzmocnieniu odporności pozwala na szybsze zwalczenie wirusa.

Za przykład nieuczciwych praktyk podać można również reklamowanie produktów takich jak maseczki ochronne jako „maski na koronawirusa”, mimo że brak jest dowodów na to, aby maski rzeczywiście chroniły przed zarażeniem.

Działania takie stanowią nieuczciwe praktyki handlowe w rozumieniu art. 5 i 6 dyrektywy nr 2005/29/WE dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym, a wręcz stanowią jeden z przypadków z tzw. czarnej listy z Załącznika nr 1 do dyrektywy. Zgodnie z punktem 17 załącznika praktyką handlową uznawaną za nieuczciwą w każdych okolicznościach jest fałszywe twierdzenie, że produkt jest w stanie leczyć choroby, zaburzenia i wady rozwojowe.

W czasach pandemii powszechne stało się również stosowanie manipulacyjnych technik sprzedażowych, bazujących na nieprawdziwych i wprowadzających w błąd informacjach, w tym dotyczących rzekomych braków towaru na rynku i problemów z jego zdobyciem w celu uzasadnienia zawyżonych cen.

Hasła takie jak „oferta limitowana”, „dostępne w ograniczonej ilości”, „produkt na wyczerpaniu” przy sprzedaży maseczek ochronnych za ceny przekraczające o 600% regularne ceny tego typu produktów stanowią jaskrawy przykład nieuczciwej praktyki wskazanej w punkcie 18 Załącznika nr 1 do ww. dyrektywy. Są to bowiem działania polegające na przekazywaniu rzeczowo nieścisłych informacji dotyczących warunków rynkowych lub możliwości znalezienia produktu, z zamiarem nakłonienia konsumenta do zakupu produktu na warunkach mniej korzystnych niż normalne warunki rynkowe.

Szczególne nasilenie nieuczciwych praktyk ma miejsce w Internecie. Dlatego Komisja Europejska sformułowała szereg wskazówek dla konsumentów dotyczących bezpiecznych zakupów online. Dotyczą one takich kwestii jak:

• obowiązek podawania tożsamości i danych kontaktowych sprzedawcy na stronie internetowej,
• podejrzane adresy stron internetowych,
• stosowanie błędów w pisowni, np. „C?V?D?19” czy “cor/na?vir?s” w celu obejścia wykrycia przez algorytmy,
• precyzyjny i prawidłowy opisu produktu,
• identyfikacja nieuczciwych technik sprzedaży i fałszywych informacji na temat warunków rynkowych.

Więcej informacji o działaniach Komisji Europejskiej i o wskazówkach dla konsumentów na stronie: https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/consumers/enforcement-consumer-protection/scams-related-covid-19_pl