Platforma ODR i nowe obowiązki informacyjne sklepów internetowych
15 lutego 2016 r. Komisja Europejska uruchomiła Platformę Internetowego Rozstrzygania Sporów (tzw. Platforma ODR), która ma umożliwić konsumentom i przedsiębiorcom z krajów Unii Europejskiej pozasądowe rozstrzyganie sporów wynikających z transakcji internetowych.
Rozwiązanie to, dające możliwość prostego, skutecznego, szybkiego i taniego rozwiązywania sporów, ma być szczególnie istotnym instrumentem w przypadku transgranicznego handlu internetowego.
Podstawę prawną utworzenia Platformy ODR jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 524/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie internetowego systemu rozstrzygania sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy 2009/22/WE, zwane krótko Rozporządzeniem w sprawie ODR w sporach konsumenckich.
Platforma ODR jest dostępna pod adresem https://webgate.ec.europa.eu/odr we wszystkich 23 językach urzędowych UE. Umożliwia ona złożenie skargi za pomocą formularza elektronicznego. Skarga rozpatrywana jest następnie przez jeden z organów rozstrzygających spory, wybrany wspólnie przez strony. Postępowanie polubowne jest nieodpłatne i ma trwać nie dłużej niż 90 dni od otrzymania skargi przez właściwy organ (tzw. ADR).
Co istotne, internetowe rozstrzyganie sporów nie jest dla przedsiębiorców obowiązkowe. Mogą oni zatem odmówić udziału w takim postępowaniu – wtedy konsumentowi pozostaje dochodzenie roszczeń na drodze sądowej.
Rozporządzenie w sprawie ODR w sporach konsumenckich stosuje się od 9 stycznia 2016 r. Od tej daty przedsiębiorcy, zawierający internetowe umowy sprzedaży lub umowy o świadczenie usług, a także pośrednicy internetowi mający siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, mają nowe obowiązki informacyjne.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 Rozporządzenia podają oni na swoich stronach internetowych łącze elektroniczne do platformy ODR. To łącze musi być łatwo dostępne dla konsumentów. Przedsiębiorcy mający siedzibę w Unii i zawierający internetowe umowy sprzedaży lub umowy o świadczenie usług podają również swoje adresy poczty elektronicznej.
Ponadto, przedsiębiorcy, którzy są zobowiązani lub którzy zobowiązali się do wykorzystywania jednego lub większej liczby podmiotów ADR do rozstrzygania sporów z konsumentami, informują konsumentów o istnieniu platformy ODR oraz o możliwości wykorzystania platformy ODR w celu rozstrzygnięcia ich sporów. Podają oni łącze elektroniczne do platformy ODR na swoich stronach internetowych i, jeśli oferta jest składana za pośrednictwem wiadomości elektronicznej, zamieszczają to łącze w tej wiadomości. Informacje te są również udostępniane, w stosownych przypadkach, w ogólnych warunkach sprzedaży mających zastosowanie do internetowych umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług.
Powyższe obowiązki odnoszą się również do polskich sklepów internetowych (rozporządzenie unijne jest aktem prawa obowiązującym powszechnie w całej Unii).
Natomiast do chwili obecnej polscy konsumenci nie mogą jeszcze skorzystać z ADR (alternative dispute resolution) z uwagi na brak implementacji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu i Rady 2013/11/UE z 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów konsumenckich.
Mimo że termin na implementację dyrektywy upłynął 9 lipca 2015 r., w Polsce prace nad ustawą o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich zatrzymały się na etapie przyjęcia założeń do ustawy przez Radę Ministrów w dniu 31 marca 2015 r.
Dopiero nowa ustawa określi szczegółowo, którzy przedsiębiorcy będą zobowiązani do korzystania z systemu alternatywnego rozwiązywania sporów z mocy ustawy, a także w jaki sposób przedsiębiorcy będą dobrowolnie przystępować do ADR (np. zaakceptowanie jurysdykcji ADR poprzez przystąpienie do określonej organizacji branżowej czy zamieszczenie zgody na poddanie się jurysdykcji ADR w stosowanych w obrocie z konsumentami wzorcach umów). W pozostałych przypadkach zgoda na rozstrzygnięcie sporu metodą alternatywną będzie dobrowolna.
Brak implementacji dyrektywy przez Polskę stanowi zaniechanie legislacyjne, które uniemożliwia konsumentom korzystanie z prawa do alternatywnego rozwiązywania sporów. Nie jest obecnie wiadomo, jak długo taki stan rzeczy będzie utrzymywany i kiedy zostanie uchwalony stosowny akt prawny.