Nowe prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne w Polsce

A. Zmiany w prawie upadłościowym

1 stycznia 2016 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze, która obecnie nosi nazwę Prawo upadłościowe. Wprowadziła ona szereg zmian, takich jak:

• nowa definicja niewypłacalności – dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych;
• domniemanie niewypłacalności: a) jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące,b) w przypadku osób prawnych i tzw. ułomnych osób prawnych, jeżeli zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku danego podmiotu, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwa lata 24 miesiące;
• wprowadzenie jednego rodzaju upadłości (brak podziału na upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika i upadłość z możliwością zawarcia układu – choć możliwe jest zawarcie układu w upadłości);
• określenie kręgu osób, na których spoczywa obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość (każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami);
• odpowiedzialność odszkodowawcza osoby zobowiązanej do złożenia wniosku o upadłość na zasadzie winy domniemanej, ograniczona w przypadku wierzyciela do wysokości niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika;
• termin na złożenie wniosku o upadłość został przedłużony z 14 na 30 dni;
• ustalanie właściwości sądu upadłościowego według „głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika”;
• możliwość sprzedaży przedsiębiorstwa za pomocą tzw. przygotowanej likwidacji (pre-pack) po zatwierdzeniu przez sąd warunków sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa.

B. Prawo restrukturyzacyjne

Przedsiębiorcy, zagrożeni niewypłacalnością, mogą od 1 stycznia 2016 r. skorzystać z nowych form postępowań o charakterze naprawczym, wprowadzonych ustawą z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne.

Celem postępowania restrukturyzacyjnego ma być uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.

Wyróżnia ona następujące rodzaje postępowań:

• postępowanie o zatwierdzenie układu;
• przyspieszone postępowanie układowe;
• postępowanie układowe;
• postępowanie sanacyjne.

W przypadku zbiegu postępowania upadłościowego z postępowaniem restrukturyzacyjnym, pierwszeństwo ma wniosek restrukturyzacyjny, a sąd upadłościowy wstrzymuje rozpoznanie wniosku o upadłość do czasu zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego.

Wniosek o restrukturyzację rozpoznaje sąd restrukturyzacyjny, tj. sąd rejonowy – sąd gospodarczy, właściwy dla głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika.

W postępowaniu uczestniczy nadzorca albo zarządca, którym może być osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego.

O ile nie został ustanowiony zarządca, to dłużnik sprawuje zarząd majątkiem własnym. Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego nie ma wpływu na zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych dłużnika. Po wydaniu przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego przedsiębiorca występuje w obrocie pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w restrukturyzacji”.

W 2018 r. ma dodatkowo zostać wprowadzony Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości, który będzie zawierał m.in. wyszukiwarkę spraw upadłościowych.