Adwokat jako prywatny kredytobiorca jest konsumentem

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny opowiedział się za szerokim rozumieniem pojęcia konsumenta. Jednocześnie potwierdził, że przy ocenie statusu konsumenta niedopuszczalne jest stosowanie innych kryteriów niż fakt bycia osobą fizyczną oraz działanie w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub zawodową.

Pytanie prejudycjalne rumuńskiego sądu dotyczyło umowy kredytowej zawartej z bankiem przez osobę fizyczną wykonującą zawód adwokata. Spłata tego kredytu została zabezpieczona hipoteką ustanowioną na nieruchomości należącej do kancelarii prawnej adwokata. Kredytobiorca wystąpił do sądu z powództwem o stwierdzenie nieuczciwego charakteru postanowienia umowy kredytowej oraz o zwrot pobranej na podstawie tego postanowienia prowizji.

Wątpliwości sądu krajowego dotyczyły tego, czy można uznać adwokata za konsumenta, jeśli w umowie kredytu nie zostało wskazane jego przeznaczenie. Trybunał musiał rozważyć, jakie znaczenie ma w tym względzie okoliczność, że wierzytelność została zabezpieczona hipoteką ustanowioną przez tę samą osobę, ale występującą jako przedstawiciel kancelarii prawnej, na składnikach majątkowych przeznaczonych do prowadzenia przez niego działalności zawodowej, takich jak należąca do tej kancelarii nieruchomość.

Trybunał wskazał, że adwokat zawierający z przedsiębiorcą (w tym przypadku z bankiem) umowę niezwiązaną z wykonywaniem zawodu adwokata, ma słabszą pozycję rynkową w stosunku do banku, dlatego musi zostać uznany za konsumenta.

W takim przypadku, choćby uznane zostało, że adwokat reprezentuje wysoki poziom wiedzy fachowej, nie można domniemywać, że zajmuje on równą pozycję wobec banku, gdyż byłoby to sprzeczne z ustalonymi kryteriami uznania za konsumenta.

Ponadto, TSUE słusznie uznał, że okoliczność ustanowienia hipoteki na nieruchomości należącej do kancelarii adwokata nie ma wpływu na ocenę jego statusu jako konsumenta w głównej umowie kredytowej.

• wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 3 września 2015 r., sygn. akt C‑110/14