Odszkodowanie za naruszenie praw autorskich w wysokości dwukrotności hipotetycznej opłaty licencyjnej jest zgodne z prawem unijnym
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 25 stycznia 2017 r. odpowiedział na pytanie prejudycjalne polskiego Sądu Najwyższego dotyczące zgodności art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przewidującego możliwość dochodzenia odszkodowania za naruszenie praw autorskich w wysokości dwukrotności stosownego wynagrodzenia, jakie byłoby należne za udzielenie zgody na korzystanie z danego utworu („hipotetyczna opłata licencyjna”), z art. 13 dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej. Zgodnie z przepisem dyrektywy o wysokości odszkodowania za naruszenie praw decyduje sąd biorąc pod uwagę okoliczności powstania szkody.
W sprawie rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy spór toczył się pomiędzy Stowarzyszeniem Filmowców Polskich (SFP) jako organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w związku z wypowiedzeniem umowy licencyjnej określającej zasady wynagrodzenia między SFP a Stowarzyszeniem „Oławska Telewizja Kablowa” (OTK). OTK w dalszym ciągu korzystało z utworów chronionych prawem autorskim, wobec czego SFP domagało się zapłaty dwukrotności hipotetycznej opłaty licencyjnej, jaka byłaby należna za udzielenie zgody na korzystanie z danego utworu.
Rozpoznając sprawę Trybunał podkreślił, że przewidziane przez państwa członkowskie środki ochrony własności intelektualnej powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, jednocześnie stwierdzając, że regulacje przewidziane przez wspomnianą dyrektywę stosuje się bez uszczerbku dla środków przewidzianych przez prawo krajowe, mimo iż celem dyrektywy jest zapewnienie jednakowego poziomu ochrony własności intelektualnej na rynku wewnętrznym. Dyrektywa 2004/48/WE wyznacza minimalne standardy i nie zabrania państwom członkowskim stosowania uregulowań krajowych przewidujących silniejszą ochronę.
Następnie Trybunał potwierdził, że mimo że odszkodowanie to nie jest dokładnie proporcjonalne do rzeczywiście poniesionej przez poszkodowaną stronę szkody, Trybunał uznał je za zgodne z wykładnią art. 13 ust. 1 akapit drugi lit. b) Dyrektywy 2004/48/WE, ponieważ cecha ta jest nieodłącznym aspektem każdego odszkodowania ryczałtowego.
W konsekwencji Trybunał orzekł, że uprawniony, którego prawa autorskie zostały naruszone może domagać się naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności hipotetycznej opłaty licencyjnej. Nie jest przy tym konieczne wykazywanie rzeczywistej szkody, odszkodowanie ma bowiem charakter ryczałtowy.
- wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 25 stycznia 2017 r. w sprawie C-367/15