Nieuczciwa konkurencja - Portal prawa konkurencji UCLP

Prawo polskie

Czyny nieuczciwej konkurencjiIstotaOdpowiedzialność cywilnaOdpowiedzialność KarnaNieuczciwe praktyki handlowe

Czyny nieuczciwej konkurencji w polskim systemie prawnym

Zgodnie z klauzulą generalną, zawartą w art. 3 ust. 1 polskiej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Ponadto ustawa wskazuje na poszczególne typy czynów, które są uznawane za naruszenie reguł uczciwej konkurencji. Nie jest to jednak regulacja wyczerpująca, bowiem za delikt mogą zostać uznane również inne czyny, o ile spełniają przesłanki określone powyżej.

Przykłady czynów nieuczciwej konkurencji:

Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa

Art. 5 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zakazuje takiego oznaczania przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klienta w błąd, poprzez użycie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu używanego wcześniej do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy, „wykorzystywanie chociażby jednego z członów nazwy przedsiębiorstwa może prowadzić do czynu nieuczciwej konkurencji, gdyż może być to warunek wystarczający do wprowadzenia klientów w błąd” (por. wyrok SN z 23 marca 2005 r., w sprawie o sygn. I CK 621/04).

Oznaczenie produktów

Działaniem niedozwolonym w świetle przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji może być również nieodpowiednie oznaczenie produktów, które może wprowadzić w błąd co do jego pochodzenia, ilości, jakości, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji, a także każdej innej istotnej cechy (art. 7 ustawy).

Niedozwolone jest również fałszywe lub oszukańcze opatrywanie towarów oznaczeniami geograficznymi czy też chronionymi nazwami regionalnymi, jeśli z pochodzeniem z danego obszaru czy miejscowości łączą się szczególne cechy czy właściwości produktu.

W tym zakresie polska ustawa jest dość restrykcyjna i zabrania wprowadzania takich produktów nawet z dodatkiem „rodzaj”, „typ” czy „metoda”.

Ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa

Tajemnicą przedsiębiorstwa są informacje, które spełniają następujące przesłanki:

dotyczą kwestii technicznych, technologicznych, organizacyjnych przedsiębiorstwa lub innych kwestii, o ile posiadają wartość gospodarczą,
nie zostały ujawnione do wiadomości publicznej,
przedsiębiorca podjął co do nich niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Czynem nieuczciwej konkurencji może być zarówno przekazanie, ujawnienie, wykorzystanie wskazanych powyżej informacji w swojej działalności, jak i ich nabycie od osoby nieuprawnionej. Działanie takie musi zagrażać lub naruszać interes przedsiębiorcy.

Obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa odnosi się również do pracowników zatrudnionych u danego przedsiębiorcy na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego. Mogą oni ponieść odpowiedzialność za czyn nieuczciwej konkurencji w ciągu 3 lat od zakończenia pracy u przedsiębiorcy.

Naśladownictwo produktów

Czynem nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 13 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego „kopiowanie w rozumieniu powołanego przepisu nie polega na wiernym odtworzeniu wszystkich cech i parametrów produktu, lecz na naśladowaniu praktycznie nieuwzględniającym żadnych zmian w naśladującym produkcie i powodującym możliwość wprowadzenia w błąd klientów, co do tożsamości producenta i produktu” (por. wyrok SN z 10 lipca 2002 r., sygn. akt II CKN 969/00).

Nie jest natomiast czynem nieuczciwej konkurencji naśladowanie cech funkcjonalnych produktu, tj. właściwości produktu, które jedynie zapewniają jego użyteczność.

Rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie swoim lub innego podmiotu, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody.

Stosownie do art. 14 polskiej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, rozpowszechniane informacje mogą dotyczyć osób kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarów, stosowanych cen, sytuacji gospodarczej i prawnej.

Ponadto niedozwolone jest posługiwanie się tytułami, stopniami lub innymi informacjami o kwalifikacjach pracowników, które im nie przysługują lub są nieścisłe; jak również nieprawdziwymi atestami, nierzetelnymi wynikami badań czy informacjami o wyróżnieniach lub oznaczeniach produktów lub usług.

Utrudnianie dostępu do rynku

Czynem nieuczciwej konkurencji, uregulowanym w art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jest utrudnianie dostępu do rynku innym przedsiębiorcom.

Ustawa określa przykłady zachowań, które mogą zostać uznane za utrudnianie dostępu do rynku. Należą do nich m.in.:

– sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców;

– nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców;

– rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów;

– pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;

– działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.

Nieuczciwa reklama

W art. 16 polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje szereg działań, związanych z reklamowaniem towarów i usług, które mogą stanowić czyn nieuczciwej konkurencji.

Jako przykłady reklamy niezgodnej z regułami uczciwej konkurencji wskazań można:

reklamę sprzeczną z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiającą godności człowieka;
reklamę wprowadzającą klienta w błąd i mogącą przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
reklamę odwołującą się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
wypowiedzi, które, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawiają wrażenie neutralnych informacji;
reklamę, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Istota prawa nieuczciwej konkurencji

Głównym celem prawa nieuczciwej konkurencji jest zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej. Przedmiotem ochrony jest z jednej strony interes publiczny w zachowaniu uczciwej konkurencji, a z drugiej interes innych przedsiębiorców jako uczestników gry rynkowej. Nie bez znaczenia jest również interes klientów i kontrahentów, pozostających w kontaktach gospodarczych z przedsiębiorcami.

Konkurencja jest co do zasady zjawiskiem korzystnym i pożądanym w obrocie gospodarczym, bowiem zwykle mobilizuje przedsiębiorców do zwiększenia atrakcyjności oferowanych towarów i usług, przyczyniając się zarazem do obniżenia ich cen.

Zakazana jest jedynie konkurencja nieuczciwa, która polega na działaniu sprzecznym z prawem lub dobrymi obyczajami i w ten sposób zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Opisany powyżej sposób działania stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. (Dz. U. nr 47, poz. 211), która jest aktem prawnym regulującym powyższe kwestie na terytorium Polski.

Polska ustawa wprowadza dwustopniową definicję czynu nieuczciwej konkurencji, wymieniając w art. 3 ust. 2 przykłady poszczególnych czynów, takie jak: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym.

W pierwszej kolejności powinno się ustalić, czy dane zachowanie może zostać zakwalifikowane jako jeden z nazwanych czynów nieuczciwej konkurencji, uregulowanych bardziej szczegółowo w Rozdziale 2. ustawy. Brak regulacji szczególnej nie stoi jednak na przeszkodzie uznaniu, iż czyn wypełnia przesłanki klauzuli generalnej, zawartej w art. 3 ust. 1 ustawy, czyli:

jest sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami,
zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Ustawa znajduje zastosowanie do przedsiębiorców, czyli osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.

Obowiązująca w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji definicja przedsiębiorcy ma szeroki zakres i dotyczy wszystkich podmiotów, które biorą udział w obrocie gospodarczym, niezależnie od tego, w jakiej formie prawnej prowadzą działalność, czy działają w sposób legalny lub zostały wpisane do rejestru przedsiębiorców lub Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej.

Dopuszczenie się przez przedsiębiorcę czynu nieuczciwej konkurencji skutkować może odpowiedzialnością cywilną oraz karną.

Roszczenia cywilnoprawne:

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

1) zaniechania niedozwolonych działań;

2) usunięcia skutków niedozwolonych działań;

3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;

4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;

5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;

6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Dodatkowo sąd może orzec o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji przedawniają się z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia (por. art. 20 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Uwaga!

Wniesienie oczywiście bezzasadnego powództwa przeciwko innemu przedsiębiorcy może skutkować nałożeniem przez sąd na wniosek pozwanego obowiązku złożenia odpowiedniego oświadczenia, jak również naprawienia na zasadach ogólnych szkody pozwanego, powstałej na skutek wniesienia przeciwko niemu powództwa (art. 22 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Odpowiedzialność karna

Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zawiera szczególną regulację, przewidującą odpowiedzialność karną za popełnienie czynów nieuczciwej konkurencji oraz wskazuje, jakim karom podlega sprawca czynu (por. tabela poniżej).

Przestępstwa ścigane są na wniosek pokrzywdzonego, a wykroczenia na żądanie pokrzywdzonego.

Dodatkowo w przypadku czynu polegającego na mylnym oznaczeniu towarów lub usług (art. 25 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji), uprawniona do złożenia wniosku o ściganie jest krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców.

Rodzaj czynu	Sprawca czynu	Dodatkowe znamię	Zagrożenie karą	Przepis prawny
ujawnienie innej osobie lub wykorzystanie we własnej działalności gospodarczej informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa	osoba, na której ciąży w stosunku do przedsiębiorcy obowiązek nieujawniania tajemnicy przedsiębiorstwa	wyrządzenie przedsiębiorcy poważnej szkody	kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2	art. 23 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
	osoba, która uzyskała bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa		kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2	art. 23 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
kopiowanie za pomocą technicznych środków reprodukcji zewnętrznej postaci produktu lub wprowadzanie tak skopiowanego produktu do obrotu	każdy przedsiębiorca	możliwość wprowadzenia klientów w błąd, wyrządzenie przedsiębiorcy poważnej szkody	kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2	art. 24 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
organizowanie lub kierowanie systemem sprzedaży lawinowej	każdy przedsiębiorca		kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8	art. 24a ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
wprowadzające w błąd klientów oznaczenie lub nieoznaczenie wbrew obowiązkowi towarów lub usług	każdy przedsiębiorca	narażenie klientów na szkodę	kara aresztu albo grzywny	art. 25 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
		w zakresie reklamy lub sprzedaży premiowanej	kara aresztu albo grzywny	art. 25 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie	każdy przedsiębiorca	cel szkodzenia przedsiębiorcy	kara aresztu albo grzywny	art. 26 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim przedsiębiorstwie lub przedsiębiorcy	każdy przedsiębiorca	cel przysporzenia korzyści majątkowej lub osobistej sobie, swojemu przedsiębiorstwu lub osobie trzeciej	kara aresztu albo grzywny	art. 26 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Nieuczciwe praktyki handlowe

Z działalnością gospodarczą wiąże się ściśle obowiązek przestrzegania ustalonych reguł w stosunku do konsumentów, którzy z uwagi na słabszą pozycję na rynku, podlegają szczególnej ochronie przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.

Na szczeblu UE została w tym celu wydana Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym.

Dyrektywa zakazuje nieuczciwych praktyk handlowych, tj. takich, które:

są sprzeczne z wymogami staranności zawodowej,

w sposób istotny zniekształcają lub mogą w sposób istotny zniekształcić zachowanie gospodarcze względem produktu przeciętnego konsumenta lub grupy konsumentów, do których docierają bądź są skierowane.

W szczególności nieuczciwe są praktyki wprowadzające w błąd lub agresywne.

Praktyki handlowe wprowadzające w błąd zawierają fałszywe informacje i w związku z tym są niezgodne z prawdą lub wprowadzają lub mogą w jakikolwiek sposób wprowadzić w błąd przeciętnego konsumenta.

Za praktykę handlową wprowadzającą w błąd może zostać uznane również pominięcie istotnych informacji niezbędnych przeciętnemu konsumentowi w celu podjęcia świadomej decyzji dotyczącej transakcji.

Agresywne praktyki handlowe charakteryzują się zastosowaniem przez przedsiębiorcę nękania, przymusu (w tym z użyciem siły fizycznej) lub bezprawnego nacisku. Takie praktyki w znaczny sposób ograniczają lub mogą ograniczyć swobodę wyboru przeciętnego konsumenta lub jego zachowanie względem produktu i tym samym powodują lub mogą spowodować podjęcie przez niego decyzji dotyczącej transakcji, której inaczej by nie podjął.

Dyrektywa 2005/29/WE służy w pierwszej kolejności ochronie interesów gospodarczych konsumentów, którymi w rozumieniu dyrektywy są osoby fizyczne, które w ramach praktyk handlowych objętych dyrektywą, działają w celu niezwiązanym z działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem.

Nieuczciwe praktyki handlowe wyrządzają szkodę pośrednio również interesom pozostałych podmiotów gospodarczych, prowadzących działalność zgodnie z prawem.

Ustawodawca europejski pozostawił państwom członkowskim swobodę w zakresie wprowadzenia odpowiednich środków, zapewniających skuteczną ochronę przed nieuczciwymi praktykami, jak również w zakresie ustanowienia sankcji za naruszenie przepisów krajowych, wydanych w celu implementacji dyrektywy.

Polska ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom handlowym

Polski ustawodawca w celu implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/29/WE z 11 maja 2005 r. o nieuczciwych praktykach handlowych zdecydował się na prowadzenie odrębnej ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom handlowym z 23 sierpnia 2007 r. Wskazana regulacja odnosi się do jedynie relacji między przedsiębiorcami a konsumentami (tzw. B2C =business to consumer). W ten sposób w polskim porządku prawnym istnieje wyraźny podział prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji na regulacje dotyczące stosunków B2B (ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) oraz B2C (ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom handlowym).

Polska ustawa stanowi odzwierciedlenie treści dyrektywy 2005/29/WE, określa bowiem, czym są nieuczciwe praktyki handlowe (praktyki wprowadzające w błąd i agresywne), przyjmuje wzorzec przeciętnego konsumenta oraz wskazuje praktyki uznawane za nieuczciwe w każdym przypadku poprzez wyliczenie praktyk handlowych z tzw. czarnej listy, stanowiącej załącznik nr 1 do dyrektywy.

Wskazać należy, że w przeciwieństwie do np. niemieckiego prawa, polska ustawa przewiduje indywidualną legitymację czynną konsumentów, przyznając w ten sposób poszczególnym konsumentom, a nie tylko organizacjom broniącym praw konsumentów, uprawnienie do dochodzenia swoich interesów przed sądem. Konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać zaniechania danej praktyki, usunięcia skutków tej praktyki, złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu oraz zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów.

Ponadto z powyższymi roszczeniami może wystąpić Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Ubezpieczonych, krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.

Ustawa przewiduje również sankcje karne za stosowanie agresywnych praktyk handlowych, jak również nieuczciwych praktyk rynkowych polegających na zarządzaniu mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupu produktu w systemie konsorcyjnym.

Prawo niemieckie

Czyny nieuczciwej konkurencjiIstotaOdpowiedzialność cywilnaOdpowiedzialność KarnaNieuczciwe praktyki handlowe

Czyny nieuczciwej konkurencji w prawie niemieckim

Uwaga! 5 listopada 2015 r. została uchwalona nowelizacja niemieckiej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Aktualizacja poniższych informacji już wkrótce.

Niemiecka ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji („UWG”) rozróżnia czyny nieuczciwej konkurencji, które są niedozwolone w każdym przypadku oraz takie, które stają się niedozwolone po przekroczeniu określonego „progu bagatelności”.

Zgodnie z klauzulą generalną zawartą w § 3 ust. 1 oraz 2 UWG niedozwolone są takie działania, które mogą w sposób istotny naruszać interesy konkurentów, konsumentów lub innych uczestników obrotu gospodarczego, a w przypadku działań podejmowanych wobec konsumentów, gdy nie odpowiadają staranności wymaganej od podmiotów profesjonalnych oraz mogą w znaczący sposób ograniczyć zdolność konsumenta do podejmowania decyzji jedynie na podstawie rzeczowych informacji i w konsekwencji skłonić go do podjęcia decyzji o charakterze gospodarczym, której nie podjąłby w normalnych okolicznościach.

Dodatkowo w załączniku do ustawy zostały uregulowane tzw. zakazy „per se”, odnoszące się do zachowań, które są uznawane zawsze za niedozwolone. Natomiast w §§ 4, 5, 5a, 6, 7 UWG zostały wskazane działania, które mogą być niedozwolone, jeśli przekraczają progi bagatelności określone w § 3 ust. 1 oraz 2 UWG. Ma to miejsce, gdy dane zachowanie rzeczywiście i potencjalnie nadaje się do wywołania określonego skutku, który jest uznawany za niedozwolony.

Przykłady czynów nieuczciwej konkurencji:

I. Załącznik do UWG

Tzw. „czarna lista”, zawierająca wyczerpujące wyliczenie nieuczciwych praktyk handlowych, została wprowadzona w formie załącznika do UWG dla celów implementacji dyrektywy 2005/29/EG o nieuczciwych praktykach handlowych. Wskazane tam typy zachowań są oceniane jako czyny nieuczciwej konkurencji niezależnie od okoliczności konkretnego stanu faktycznego i zakazane z mocy ustawy. Zaliczają się do nich m.in.:

podawanie się przez przedsiębiorcę za sygnatariusza kodeksu postępowania, gdy jest do niezgodne z rzeczywistością;

posługiwanie się znakiem zaufania, jakości lub równorzędnym oznaczeniem bez odpowiedniego pozwolenia;

twierdzenie, że kodeks postępowania został zatwierdzony przez organ publiczny lub inny organ, gdy jest to niezgodne z rzeczywistością;

twierdzenie lub stwarzanie w inny sposób wrażenia, że sprzedaż produktu jest zgodna z prawem w sytuacji, gdy jest to niezgodne z rzeczywistością;

prezentowanie praw przysługujących konsumentom na mocy przepisów prawnych jako cech wyróżniających ofertę przedsiębiorcy;

twierdzenie, że przedsiębiorca wkrótce zakończy działalność handlową lub zmieni siedzibę, gdy jest to niezgodne z rzeczywistością;

twierdzenie, ze określone towary lub usługi są w stanie zwiększyć szansę na wygraną w grach losowych;

fałszywe twierdzenie, że produkt jest w stanie leczyć choroby, zaburzenia i wady rozwojowe.

II. Nazwane czyny nieuczciwej konkurencji z §§ 4, 5, 5a, 6, 7 UWG

Poniższe typy zachowań uznawane są za niedozwolone, o ile przekraczają próg bagatelności:

a) Niedopuszczalne wywieranie nacisku

§ 4 nr 1 UWG zakazuje zachowań konkurencyjnych, które mogą wpłynąć na swobodę podejmowania decyzji przez konsumentów lub innych uczestników obrotu gospodarczego poprzez wywieranie nacisku, działanie w sposób uwłaczający godności człowieka lub w inny nieproporcjonalny i nierzeczowy sposób.

Czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu wskazanego przepisu występuje wtedy, gdy adresat danego działania konkurencyjnego zostaje skłoniony do podjęcia decyzji o charakterze gospodarczym, której prawdopodobnie w innych okolicznościach nigdy by nie podjął. Pod pojęciem nacisku rozumiany jest zarówno nacisk psychiczny jak i fizyczny. Działanie podjęte jest w sposób uwłaczający, jeśli narusza godność ludzką.

b) Wykorzystanie słabszych

Czyn nieuczciwej konkurencji wskazany w § 4 nr 2 UWG obejmuje sposoby zachowania, które umożliwiają wykorzystanie niepełnosprawności umysłowej lub fizycznej, wieku, braku doświadczenia, łatwowierności, strachu czy przymusowego położenia konsumenta.

Celem wskazanej normy jest ochrona uczestników obrotu gospodarczego, którzy wymagają z uwagi na swoją słabszą pozycję oraz brak doświadczenia wymagają szczególnej troski.

c) Zniesławianie

W sposób nieuczciwy działa również przedsiębiorca, który dyskredytuje oznaczenia, towary, usługi, podejmowane czynności, kontakty osobiste albo zawodowe swojego konkurenta lub zniesławia go (por. § 4 nr 7 UWG).

Powyższa regulacja służy ochronie interesów gospodarczych podmiotów konkurencyjnych.

d) Oczernianie

§ 4 nr 8 UWG zakazuje formułowania oraz rozpowszechniania informacji o towarach, usługach, przedsiębiorstwie lub członkach organów zarządzających konkurencyjnego przedsiębiorcy, które mogą wyrządzić mu szkodę lub podważyć zaufanie do danego przedsiębiorcy, jeżeli te twierdzenia są w sposób oczywisty nieprawdziwe. W przypadku informacji poufnych albo gdy informujący lub adresat posiadają uzasadniony interes, ich rozpowszechnianie jest nieuczciwe tylko wtedy, jeżeli twierdzenia są niezgodne z prawdą.

Wskazany powyżej typ czynu nieuczciwej konkurencji odnosi się do wzajemnych relacji przedsiębiorstw konkurencyjnych.

e) Naśladownictwo produktów

Zgodnie z treścią § 4 nr 9 UWG w sposób nieuczciwy działa przedsiębiorca, który oferuje towary lub usługi, będące imitacją towarów lub usług konkurenta, jeśli jednocześnie:

a) wprowadza odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów,

b) w sposób niedopuszczalny wykorzystuje lub szkodzi renomie naśladowanego towaru lub usługi,

c) uzyskał wiadomości lub dokumenty niezbędne do naśladowania produktów w sposób nieuczciwy.

Powyższa regulacja ma w prawie niemieckim istotne znaczenie dla ochrony produktów. Należy wskazać, że ustanowiony zakaz odnosi się do oferowania oraz rozpowszechniania skopiowanych produktów, natomiast nie do samego ich wytwarzania.

f) Celowe utrudnianie

Przedsiębiorca, który utrudnia w sposób celowy działalność swojego konkurenta, zgodnie z § 4 nr 10 UWG działa w sposób niedozwolony.

Celowe utrudnianie działalności podmiotów konkurencyjnych uznawane za niedozwolone w świetle §§ 3, 4 nr 10 UWG, polega na uniemożliwianiu konkurentowi rozwijania jego działalności rynkowej. Ponadto, aby wystąpiły znamiona tego czynu nieuczciwej konkurencji działanie musi wykraczać poza ramy zachowań, które wiążą się ze zwykłym stosunkiem konkurencyjnym (por. BGH, wyr. z 7.10.2009, sygn. akt I ZR 150/07 – „Rufumleitung”). W związku z powyższym należy zawsze brać pod uwagę okoliczności konkretnego przypadku.

g) Reklama wprowadzająca w błąd

Zgodnie z § 5 UWG czynem niedozwolonym jest podejmowanie działań wprowadzających w błąd, tj. takich, które zawierają nieprawdziwe lub inne wprowadzające w błąd innych uczestników obrotu informacje na temat wskazanych w przedmiotowym przepisie okoliczności.

W orzecznictwie przyjmuje się, że reklama wprowadza w błąd, gdy jest w stanie wywołać u znacznej części jej adresatów mylne wyobrażenie o oferowanym towarze lub usłudze oraz w sposób istotny dla konkurencji wpłynąć na podjęcie przez adresatów konkretnej decyzji rynkowej (por. BGH, wyr. z 18.1.2012, sygn. akt I ZR 104/10 – „Neurologisch/Vaskuläres Zentrum”).

h) Wprowadzenie w błąd przez zaniechanie

Ocena, czy przemilczenie pewnych okoliczności stanowi wprowadzenie w błąd w rozumieniu § 5a ust. 1 UWG, powinna być dokonywana z uwzględnieniem w szczególności znaczenia konkretnej informacji w procesie podejmowania decyzji zgodnie z ogólnie przyjętymi normami, jak również realnej możliwości wywarcia w ten sposób wpływu na decyzję innego podmiotu.

W ust. 2-4 wskazanego przepisu zostały określone obowiązki informacyjne przedsiębiorcy wobec konsumenta, które to obowiązki muszą być każdorazowo wypełnione.

i) Reklama porównawcza

Reklamą porównawczą jest każda reklama, która umożliwia bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta lub oferowanych przez niego towarów czy usług. Ten typ reklamy dozwolony jest jedynie pod warunkiem wypełnienia wskazanych w § 6 ust. 2 UWG kryteriów.

j) Niedopuszczalne nagabywanie

Czynem niedozwolonym w rozumieniu § 7 UWG jest każde działanie, w wyniku którego inny podmiot jest nagabywamy w sposób niedopuszczalny. W szczególności dotyczy to różnych form reklamy w sytuacji, gdy jej adresat daje wyraźnie do zrozumienia, że sobie jej nie życzy.

§ 7 ust. 2 UWG wskazuje cztery typy zachowań stanowiących niedopuszczalne nagabywanie, które w każdym przypadku są zakazane, tzn. jeśli spełnione są przesłanki z § 7 ust. 2 nr. 1-4 UWG, dany czyn jest niedozwolony bez możliwości dokonywania jakiejkolwiek oceny okoliczności danej sprawy (por. OLG Stuttgart, wyrok z 25.7.2013, sygn. akt 2 U 9/13).

Istota prawa zwalczanie nieuczciwej konkurencji w Niemczech

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji ukierunkowane jest na ochronę uczestników obrotu gospodarczego przed nieuczciwymi działaniami innych podmiotów, jak również na wskazanie jasnych reguł postępowania, którymi powinni kierować się wszyscy przedsiębiorcy. W niemieckim porządku prawnym odpowiednie regulacje zostały zawarte w Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 3 lipca 2004 r. („UWG”), która zastąpiła ustawę z 1909 r. Głównym celem obowiązującego aktu prawnego jest ochrona konkurentów, konsumentów oraz pozostałych uczestników obrotu gospodarczego przed czynami nieuczciwej konkurencji.

Należy podkreślić, iż konkurencja jest z reguły niezwykle istotnym elementem gospodarki wolnorynkowej, jednakże pewne zachowania zostały uznane przez ustawodawcę za nieuczciwe i w związku z tym zabronione.

Niedozwolone są takie działania, które mogą w sposób istotny naruszać interesy konkurentów, konsumentów lub innych uczestników obrotu gospodarczego.

Działania przedsiębiorców podejmowane wobec konsumentów są niedozwolone zawsze wtedy, gdy nie odpowiadają staranności wymaganej od podmiotów profesjonalnych oraz są w stanie w znaczący sposób ograniczyć zdolność konsumenta do podejmowania decyzji jedynie na podstawie rzeczowych informacji i w konsekwencji skłonić go do podjęcia decyzji o charakterze gospodarczym, której nie podjąłby w normalnych okolicznościach.

Wskazane powyżej sposoby zachowania stanowią czyny nieuczciwej konkurencji w rozumieniu § 3 ust. 1 oraz 2 UWG.

Niemiecka ustawa przewiduje kilkustopniową procedurę kontroli, czy dane zachowanie przedsiębiorcy może być zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy. W § 3 ust. 3 UWG znajduje się odwołanie do załącznika do ustawy, który zawiera wyliczenie działań podejmowanych wobec konsumentów, które w każdym przypadku uznawane są za niedopuszczalne. Ponadto w §§ 4, 5, 5a, 6, 7 UWG zostały wskazane konkretne przykłady zachowań niedozwolonych, które precyzują klauzulę generalną z § 3 UWG oraz powinny być uwzględniane po sprawdzeniu, czy dane zachowanie nie zostało wymienione na tzw. „czarnej liście” w załączniku do UWG. Wśród nazwanych czynów nieuczciwej konkurencji znajdują się m.in. wywieranie nadmiernego wpływu na decyzję innych podmiotów, wykorzystywanie podmiotów o słabszej pozycji rynkowej, ukryta reklama, stosowanie określonych form wspierania sprzedaży, konkursów czy loterii, zniesławianie, oczernianie konkurentów, naśladownictwo towarów lub usług, utrudnianie dostępu do rynku, nakłanianie do zerwania umowy, reklama wprowadzająca w błąd, porównawcza lub napastliwa.

Nie zawsze można jednak przyjąć, iż działania, które nie zostały wymienione na „czarnej liście” w załączniku do ustawy lub nie zostały wskazane wśród przykładowych czynów nieuczciwej konkurencji, będą automatycznie dopuszczalne. Należy bowiem sprawdzić, czy dany czyn nie wypełnia ogólnych przesłanek z § 3 ust. 1 oraz 2 UWG. Niemiecka ustawa znajduje zastosowanie wobec wszystkich przedsiębiorców, którzy biorą udział w obrocie gospodarczym. Jedynym wymogiem jest to, aby działanie związane było z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 1 UWG.

Naruszenie reguł uczciwej konkurencji może skutkować odpowiedzialnością cywilną, a w niektórych przypadkach nawetodpowiedzialnością karną.

Odpowiedzialność cywilna

Poszkodowanemu przesiębiorcy, jak również pozostałym wskazanym w ustawie podmiotom, przysługują następujące roszczenia:

1) roszczenie o zaniechanie (§ 8 ust. 1 UWG)

2) roszczenie o usunięcie skutków naruszenia (§ 8 ust. 1 UWG)

3) roszczenie o odszkodowanie (§ 9 ust. 1 UWG)

4) roszczenie o zwrot uzyskanej korzyści (§ 10 ust. 1 UWG)

1) Roszczenie o zaniechanie (§ 8 ust. 1 UWG)

Wobec przedsiębiorcy dopuszczającego się czynu nieuczciwej konkurencji w przypadku istnienia ryzyka powtórnego naruszenia można dochodzić roszczenia o zaniechanie (§ 8 ust. 1 zd. 1 UWG). W wyniku uwzględnienia roszczenia poszkodowanego, przedsiębiorca będzie zobowiązany do powstrzymania się od niedozwolonego zachowania w przyszłości. Roszczenie o zaniechanie może być dochodzone najpierw poprzez wezwanie do zaniechania naruszeń. W przypadku odmowy złożenia przez przedsiębiorcę oświadczenia o zaniechaniu, można dochodzić wydania przez sąd postanowienia tymczasowego (tzw. einstweillige Verfügung).

2) Roszczenie o naprawienie skutków naruszenia (§ 8 ust. 1 UWG)

Przedsiębiorca, który dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji, może zostać zobowiązany do usunięcia skutków naruszenia (§ 8 ust. 1 zd. 1 UWG). Dochodzenie przedmiotowego roszczenia możliwe jest jedynie wtedy, gdy w dalszym ciągu trwa stan naruszenia. W wyniku niedozwolonego działania powstaje bowiem niezgodny z prawem stan, który musi zostać usunięty. Przykładem roszczenia o usunięcie skutków naruszenia jest sprostowanie wypowiedzi stanowiących naruszenie reguł uczciwej konkurencji. Ponadto przy uwzględnieniu roszczenia o naprawienie szkody sąd może dodatkowo nałożyć środek w postaci publikacji wyroku.

3) Roszczenie odszkodowawcze (§ 9 zd. 1 UWG)

Kto umyślnie lub wskutek niedbalstwa dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji, jest zoowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej innemu podmiotowi wskutek tego czynu (§ 9 zd. 1 UWG).

Roszczenie o naprawienie szkody na podstawie Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ocenia się według ogólnych zasad odpowiedzialności w prawie cywilnym. Poszkodowanemu przysługuje ponadto roszczenie o udzielenie informacji, które umożliwia dochodzenia roszczenia odszkodowawczego. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej jest niedozwolone działanie, wina oraz powstanie szkody, pozostającej w związku przyczynowo-skutkowym z tym działaniem.

4) Roszczenie o zwrot uzyskanych korzyści (§ 10 ust. 1 UWG)

Wobec przedsiębiorcy, który umyślnie popełnia czyn nieuczciwej konkurencji i w ten sposób uzyskuje korzyść majątkową na szkodę licznej rzeszy swoich odbiorców, przysługuje roszczenie o wydanie na rzecz budżetu państwa uzyskanych korzyści (§ 10 ust. 1 UWG). Przedmiotowe roszczenie może być dochodzone jedynie przez odpowiednie organizacje zajmujące się wspieraniem interesów podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz indywidualną działalność zawodową, odpowiednie organizacje stojące na straży interesów konsumentów jak również izby przemysłowe, handlowe lub rzemieślnicze oraz jedynie na rzecz budżetu państwa. Przesłanką odpowiedzialności jest umyślne dopuszczenie się czynu nieuczciwej konkurencji, przy czym wsytarczający jest zamiar ewentualny. Z zamiarem ewentualnym działa, kto w dalszym ciągu prowadzi określone działania konkurencyjne, mimo iż na podstawie znanych mu okoliczności, nie może nie dostrzegać, że to działanie jest nieuczciwe (por. OLG Schleswig, wyr. z 26.03.2013, sygn. akt 2 U 7/12).

Przedawnienie roszczeń

Roszczenia o zaniechanie, usunięcie skutków naruszenia oraz o odszkodowanie przedawniają się po sześciu miesiącach. Termin przedawnienia zaczyna biec z chwilą powstania roszczenia oraz z chwilą, w której poszkodowany uzyskał informację o okolicznościach naruszenia i osobie odpowiedzialnej za naruszenie lub z zachowaniem należytej staranności powinien był uzyskać taką informację.

Roszczenia odszkodowawcze przedawniają się niezależnie od wiedzy czy wynikającej z niedbalstwa niewiedzy w terminie dziesięciu lat od ich powstania, najpóźniej jednak w terminie trzydziestu lat od chwili zdarzenia wywołującego szkodę.

Pozostałe roszczenia przedawniają się z upływem trzech lat od ich powstania, niezależnie od wiedzy czy wynikającej z niedbalstwa niewiedzy poszkodowanego.

Odpowiedzialność karna

Niemiecka ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji („UWG”) w §§ 16 do 20 określa znamiona przestępstw związanych z naruszeniem reguł uczciwej konkurencji wraz ze wskazaniem zagrożenia karą dla poszczególnych czynów (por. tabela poniżej). O ile konkretny przepis nie stanowi inaczej, przestępstwa ścigane są z urzędu. Niektóre z przestępstw ścigane są na wniosek, chyba że istnieje szczególny interes publiczny w ich ściganiu. Ponadto należy wskazać, iż kary pieniężne przewidziane w § 20 UWG mają charakter administracyjno-karny. Jeśli przepisy ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie przewidują sankcji karnych, zastosowanie znajduje przepis § 40 ust. 1 niemieckiego kodeksu karnego, zgodnie z którym karę grzywny wymierza się w wysokości przynajmniej pięciu, a maksymalnie 360 stawek dziennych. Wysokość stawki dziennej ustala się z uwzględnieniem sytuacji osobistej i majątkowej sprawcy.

Rodzaj czynu	Sprawca	Elementy subiektywne	Zagrożenie karą	Przepis UWG
Reklama wprowadzająca w błąd poprzez niezgodne z prawdą informacje zamieszczone w publicznych komunikatach lub w wiadomościach przeznaczonych dla większego kręgu odbiorców	Każdy przedsiębiorca	Zamiar wywołania wrażenia szczególnie korzystnej oferty	Kara pozbawienia wolności do lat 2 albo grzywna	§ 16 ust. 1
Werbowanie konsumentów do przyjęcia określonych świadczeń i obietnice szczególnych korzyści w zamian za werbowanie dalszych osób	Każdy przedsiębiorca	Zorganizowanie systemu sprzedaży lawinowej lub tzw. piramidy	Kara pozbawienia wolności do lat 2 albo grzywna	§ 16 ust. 2
Przekazanie tajemnicy handlowej albo tajemnicy przedsiębiorstwa podmiotowi trzeciemu	Osoby zatrudnione u przedsiębiorcy	Zamiar przekazania dla celów zwiększenia konkurencyjności, dla go pożytku lub przysporzenia korzyści podmiotowi trzeciemu; zamiar wyrządzenia przedsiębiorcy szkody	Kara pozbawienia wolności do lat 3 albo grzywna	§ 17 ust. 1
Wejście w posiadanie tajemnicy handlowej albo tajemnicy przedsiębiorstwa za pomocą specjalnych środków	Każda osoba	Zamiar przekazania dla celów zwiększenia konkurencyjności, dla własnej korzyści lub przysporzenia korzyści podmiotowi trzeciemu; zamiar wyrządzenia przedsiębiorcy szkody; rzeczywiste wykorzystanie lub przekazanie.	Usiłowanie jest karalne; w szczególnie ciężkich przypadkach: kara pozbawienia wolności do lat 5 albo kara grzywny	§ 17 ust. 2
Nieuprawnione użycie lub przekazanie projektów używanych w działalności gospodarczej albo zaleceń technicznych	Każda osoba, której zostały powierzone odpowiednie dokumenty	Dla celów zwiększenia konkurencyjności lub dla własnej korzyści	Usiłowanie jest karalne; kara pozbawienia wolności do lat 2 albo kara grzywny	§ 18
Usiłowanie wpłynięcia na inną osobę lub podżegania innej osoby do popełnienia przestępstwa określonego w §§ 17 lub 18	Każda osoba	Dla celów zwiększenia konkurencyjności lub dla własnej korzyści	Kara pozbawienia wolności do lat 2 albo kara grzywny	§ 19 ust. 1
Wyrażenie gotowości, przyjęcie oferty innej osoby albo umówienie się z inną osobą co do popełnienie lub podżegania do czynu zabrnionego określonego w w §§ 17 lub 18	Każda osoba	Dla celów zwiększenia konkurencyjności lub dla własnej korzyści	Kara pozbawienia wolności do lat 2 albo kara grzywny	§ 19 ust. 2
Reklama w rozumieniu § 7 telefonicznie lub z użyciem automatu bez zgody konsumenta	Każdy przedsiębiorca	działanie umyślne albo niedbalstwo	Kara pieniężna do 300.000 euro	§ 20

Nieuczciwe praktyki handlowe w prawie Unii Europejskiej

Na szczeblu Unii Europejskiej została w tym celu wydana Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym.

Dyrektywa zakazuje nieuczciwych praktyk handlowych, tj. takich, które:

są sprzeczne z wymogami staranności zawodowej,

w sposób istotny zniekształcają lub mogą w sposób istotny zniekształcić zachowanie gospodarcze względem produktu przeciętnego konsumenta lub grupy konsumentów, do których docierają bądź są skierowane.

W szczególności nieuczciwe są praktyki wprowadzające w błąd lub agresywne. Praktyki handlowe wprowadzające w błąd zawierają fałszywe informacje i w związku z tym są niezgodne z prawdą lub wprowadzają lub mogą w jakikolwiek sposób wprowadzić w błąd przeciętnego konsumenta.

Nieuczciwe praktyki handlowe wyrządzają szkodę pośrednio również interesom pozostałych podmiotów gospodarczych, prowadzących działalność zgodnie z prawem.

Implementacja Dyrektywy 2005/29/WE do prawa niemieckiego

Przedmiotowa dyrektywa została transponowana do niemieckiego porządku prawnego poprzez zmianę ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 3 marca 2010 r. Wprowadzono m.in. załącznik do UWG, zawierający katalog 30 typów zachowań, stanowiących nieuczciwe praktyki handlowe i zakazanych z mocy prawa. Zakazy obowiązują jedynie w relacjach między przedsiębiorcami a konsumentami (tzw. B2C).

Zgodnie z zasadą prounijnej wykładni prawa krajowego, przepisy krajowe wydawane dla celów implementacji dyrektyw unijnych w przypadku niejasności należy interpretować w świetle postanowień dyrektywy.

Jedynie wskazane w dyrektywie 2005/29/WE typy zachowań są z mocy prawa zakazane. W pozostałych przypadkach czynów uznanych w niemieckiej ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji za niedozwolone, sąd rozstrzygający sprawę ustala, czy została przekroczona granica bagatelności, a nie może a priori przyjmować, iż zachodzi czyn nieuczciwej konkurencji.

Prawo francuskie

Czyny nieuczciwej konkurencjiIstotaOdpowiedzialność cywilnaNieuczciwe praktyki handlowe

Czyny nieuczciwej konkurencji w prawie francuskim

W prawie francuskim wyodrębnia się cztery główne rodzaje czynów nieuczciwej konkurencji. Są to: oczernianie, dezorganizacja przedsiębiorstwa, wprowadzenie w błąd oraz pasożytnictwo.

Oczernianie

Termin ten w rozumieniu sądowym oznacza szkodliwą krytykę konkurencyjnego przedsiębiorstwa, zasad jego działania, sytuacji finansowej, obowiązujących w nim warunków pracy, wytwarzanych wyrobów czy jego kierownictwa itd.

W praktyce czynem nieuczciwej konkurencji polegającym na oczernianiu jest prowadzenie kampanii medialnych, rozsyłanie pism adresowanych do kluczowych klientów lub partnerów przedsiębiorstwa konkurencyjnego (np. głównych dostawców czy placówek bankowych).

Działaniem oczerniającym jest także reklama porównawcza.

Orzecznictwo francuskie w tym zakresie jest dość restrykcyjne, bowiem sądy stwierdzają, iż oczernianie ma miejsce nawet wtedy, gdy fakty ujawnione przez sprawcę są zgodne z prawdą.

Dezorganizacja przedsiębiorstwa

Dezorganizacja działalności przedsiębiorstwa konkurencyjnego ma miejsce wówczas, gdy konkurent przejmuje i zatrudnia pracowników dotychczas zatrudnionych u jego bezpośredniego konkurenta. Celem takiego działanie jest chęć wykorzystania ich wiedzy i umiejętności, zdobytych u poprzedniego pracodawcy, który przeszkolił ich i powierzył im wykonywanie określonych obowiązków służbowych. Pracownicy ci są przez nowego pracodawcę kuszeni na przykład wyższym wynagrodzeniem lub udziałami w spółce konkurencyjnej w zamian za przekazanie konkurentowi danych klientów, oprogramowania dotyczącego zarządzania przedsiębiorstwem lub ujawniają informacje dotyczące procesów produkcyjnych poprzedniego pracodawcy.

Wprowadzanie w błąd

Wprowadzanie w błąd w zakresie informacji o produktach lub o innym przedsiębiorcy jest uznawane często przez sądy za czyn nieuczciwej konkurencji. Powyższe działanie polega na tym, że konkurent dokładnie kopiuje lub wyraźnie inspiruje się znakiem towarowym, nazwą handlową spółki lub dokumentami handlowymi, takimi jak katalogi, faktury czy formularze zamówień.

Podobieństwo w tym zakresie stwarza często ryzyko wprowadzenia w błąd przeciętnie uważnego klienta.

Pasożytnictwo

Pasożytnictwo ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo nielegalnie czerpie zyski z dobrej reputacji lub wyników pracy konkurenta i w ten sposób, korzystając z wyników cudzej pracy, zapewnia sobie w sposób bezprawny przewagę finansową. Konkurent oszczędza na kosztach projektowania i opracowywania produktu bądź też na wydatkach inwestycyjnych lub promocyjnych.

Dzięki tym działaniom przedsiębiorstwo konkurencyjne ma zapewniony niższy koszt produkcji, co umożliwia mu zastosowanie niższych cen niż ceny przedsiębiorstwa, które dokonało inwestycji i musi odzyskać jej koszty.

Przesłanki zaistnienia tego rodzaju czynu nieuczciwej konkurencji mogą być różne i są zależne od okoliczności danego stanu faktycznego, jednak francuskie sądy często używają pojęcia pasożytnictwa w stosunku do zachowań stanowiących czyny nieuczciwej konkurencji.

Nieuczciwa konkurencja we francuskim porządku prawnym

Czynem nieuczciwej konkurencji można określić nielegalne działania mające na celu przejęcie klientów bezpośredniego konkurenta. Może być to na przykład rekrutacja pracowników konkurenta, oczernianie lub sprzedaż towarów ze stratą.

Czyn nieuczciwej konkurencji może również wynikać z naruszenia klauzuli o zakazie konkurencji : samo stwierdzenie naruszenia postanowień takiej klauzuli (jeśli jest ona zgodna z prawem) wystarczy, by zasądzić od Pozwanego odszkodowanie z tytułu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, bez konieczności udowadniania dodatkowych przesłanek.

Procesy dotyczące nieuczciwej konkurencji są bardzo liczne, zwłaszcza w niewielkich i skoncentrowanych branżach. Często towarzyszą im procesy o naruszenie praw do znaku towarowego.

Źródła prawa o nieuczciwej konkurencji :

W prawie francuskim brak jest ogólnej definicji nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Zasady rządzące prawem w zakresie zwalczania nieuczciwej konkurencji wynikają w głównej mierze z orzecznictwa sądów. Decyzje sądów w sprawach o nieuczciwą konkurencję opierają się na art. 1382 oraz 1383 francuskiego kodeksu cywilnego.

Roszczenia cywilnoprawne

W celu umożliwienia dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych przysługujących w przypadku popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, istotnym instrumentem jest tzw. przeszukanie w postępowaniu cywilnym lub „zabezpieczenie na mocy art. 145”, które zgodnie z treścią art. 145 francuskiego kodeksu postępowania cywilnego może zostać zastosowane w różnych stanach faktycznych.

Powyższy środek jest szczególnie użyteczny w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo chce wykazać, iż doszło do popełnienia przez konkurenta czynu nieuczciwej konkurencji, ponieważ w ten sposób może zdobyć dowody dotyczące podejrzewanych przez siebie zdarzeń, które będą niezbędne na potrzeby ewentualnego procesu. Art. 145 stanowi, że „jeśli istnieje uzasadniony powód, by zdobyć lub zabezpieczyć jeszcze przed wszczęciem postępowania dowód w odniesieniu do czynu, od którego mogłoby zależeć rozstrzygnięcie procesu, na wniosek zainteresowanego mogą zostać zarządzone prawnie dostępne środki zabezpieczające”. Przepis ten, na który praktycy nie powołują się jeszcze w dostatecznym stopniu, umożliwia zatem sędziemu upoważnienie przedsiębiorcy do zwrócenia się do komornika, który uda się do siedziby „podejrzanego” w celu zajęcia wszelkich dokumentów (faktur, korespondencji, umów itd.), umożliwiających udowodnienie nieuczciwego zachowania biznesowego wobec wnioskującego przedsiębiorcy. W branżach, w których występuje silna presja konkurencyjna, a przedsiębiorcy przyjmują coraz bardziej agresywną postawę w stosunku do konkurentów, procedura ta jest coraz częściej stosowana. Bez względu na to, czy jesteśmy pozwanym czy powodem, dobrze jest wiedzieć, w jaki sposób działa.

Wskazać należy, że przeszukania w ramach postępowania cywilnego może również żądać przedsiębiorca, który podejrzewa, że jeden z jej autoryzowanych przedstawicieli sprzedaje jego produkty poza siecią dystrybucji selektywnej. W takim przypadku przedsiębiorca może na podstawie art. 145 francuskiego kodeksu postępowania cywilnego zwrócić się o upoważnienie do zabezpieczenia przez komornika wszelkich dokumentów i faktur umożliwiających dokładne sprawdzenie umów sprzedaży, mających za przedmiot dany towar. Zabezpieczona korespondencja i umowy mogą posłużyć jako dowody przed sądem, który orzeknie, czy doszło do popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji lub naruszenia postanowień umownych.

Nieuczciwe praktyki handlowe w prawie UE

Dyrektywa zakazuje nieuczciwych praktyk handlowych, tj. takich, które:

są sprzeczne z wymogami staranności zawodowej,

w sposób istotny zniekształcają lub mogą w sposób istotny zniekształcić zachowanie gospodarcze względem produktu przeciętnego konsumenta lub grupy konsumentów, do których docierają bądź są skierowane.

W szczególności nieuczciwe są praktyki wprowadzające w błąd lub agresywne.

Nieuczciwe praktyki handlowe wyrządzają szkodę pośrednio również interesom pozostałych podmiotów gospodarczych, prowadzących działalność zgodnie z prawem.