Tajemniczy klient – nowe uprawnienie UOKiK

Ustawą z 5 sierpnia 2015 r. wprowadzono do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów całkowicie nową instytucję tzw. tajemniczego klienta (ang. mystery shopper).

Dotychczas w rolach tajemniczych klientów występowali pracownicy wyspecjalizowanych firm, którzy na zlecenie przedsiębiorców lub instytucji badania rynku, kontrolowali jakość usług świadczonych w placówkach handlowych i usługowych.

Zgodnie z art. 105ia uokik, który zacznie obowiązywać od 16 kwietnia 2016 r., w celu uzyskania informacji mogących stanowić dowód w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów urzędnicy UOKiK będą mieli prawo podjęcia czynności zmierzających do zakupu towaru.

Przeprowadzenie czynności możliwe będzie po uzyskaniu zgody sądu ochrony konkurencji i konsumentów, udzielonej na wniosek Prezesa UOKiK w drodze postanowienia, które ma być wydawane w ciągu 48 godzin od chwili złożenia wniosku.

Zakup towaru będzie się odbywał w sposób anonimowy, tj. bez okazywania legitymacji służbowej kontrolującego, oraz będzie mógł być utrwalany za pomocą ukrytej kamery lub dyktafonu. Przedsiębiorca kontrolowany musi zostać jednak poinformowany o zastosowaniu wobec niego tego sposobu kontroli niezwłocznie po jej zakończeniu.

Głównym zadaniem tajemniczego klienta jest sprawdzenie, czy w relacjach z konsumentem przedsiębiorca przestrzega przepisów prawa i nie dopuszcza się czynów, które mogłyby zostać zakwalifikowane jako praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów.

Warto zwrócić uwagę, że w drodze nowelizacji wprowadzono do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów postanowienie, zgodnie z którym jako praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów zakwalifikowano proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.

Do takich usług mogą należeć lokaty połączone z polisami ubezpieczeniowymi, kredyty w walutach obcych czy skomplikowane instrumenty finansowe oferowane pod pozorem umów kredytowych (por. kredyty indeksowane kursem franka szwajcarskiego).