Przeciwdziałanie nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi

15 grudnia 2016 r. Sejm uchwalił ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi, która wejdzie w życie 12 lipca 2017 r.

Ustawa określa zasady i tryb przeciwdziałania, w celu ochrony interesu publicznego, praktykom polegającym na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej przez nabywców produktów rolnych lub spożywczych lub dostawców tych produktów, jeżeli to wykorzystywanie wywołuje lub może wywołać skutki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uchwalenie ustawy stanowi reakcję ustawodawcy przede wszystkim na pogłębiający się problem nierównowagi wśród uczestników łańcucha dostaw żywności, charakteryzującego się występowaniem silnych ekonomicznie i skonsolidowanych podmiotów sektora dystrybucji oraz słabszych, rozdrobnionych podmiotów produkujących surowce rolne i artykuły spożywcze.

Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego nowe pojęcie tzw. przewagi kontraktowej. O przewadze kontraktowej w relacji dostawcy i nabywcy produktów rolnych i spożywczych w rozumieniu ustawy decydują następujące kryteria:

– istnienie wystarczających i faktycznych możliwości zbycia ww. produktów innym podmiotom, względnie ich nabycia od innych podmiotów, oraz

– istnienie dysproporcji w potencjale ekonomicznym danego dostawcy i nabywcy.

W odróżnieniu zatem od pozycji dominującej ustalanej w stosunku do wszystkich przedsiębiorców na rynku właściwym na gruncie prawa antymonopolowego, przewaga kontraktowa dotyczy relacji między dwoma podmiotami.

W ustawie połączono ze sobą elementy charakterystyczne dla prawa zwalczania nieuczciwej konkurencji i prawa antymonopolowego.

Z jednej strony zakazane jest wyłącznie nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej, tj. takie, które jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża lub narusza istotny interes drugiej strony (przesłanki takie jak w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Z drugiej strony według nowej regulacji organem właściwym w sprawach praktyk polegających na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ustawa m.in. przyznaje Prezesowi UOKiK kompetencję do nakładania kar pieniężnych w przypadku naruszenia zakazu nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej.

Tekst ustawy opublikowany w Dzienniku Ustaw dostępny jest tutaj.